Фёдар Данілавіч Клімчук нарадзіўся 27 лютага 1935 года ў вёсцы Сіманавічы Драгічынскага павета (цяпер Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці) ў сялянскай сям’і. У першых класах навучаўся ў Сіманавіцкай школе, у 4-м класе наведваў пачатковую школу ў вёсцы Вулька Сіманавіцкая, а потым – у школах г. Драгічына.

У 1952–1954 гадах Фёдар Клімчук – студэнт гістарычнага аддзялення Пінскага дзяржаўнага настаўніцкага інстытута. Настаўніцкія інстытуты давалі няпоўную вышэйшую адукацыю, скончыўшыя іх мелі права выкладання ў першых 7-мі (ці 8-мі) класах. Пасля заканчэння інстытута Фёдар Клімчук настаўнічаў у вёсцы Відзібор Столінскага раёна. З 1955 года працаваў у школах Драгічынскага раёна, пераважна ў Сіманавіцкай сярэдняй школе, а таксама ў Ласінскай, Субацкай, Завершанскай, Ляхавіцкай, Радастаўскай, Застаўскай СШ. Праца з вучнямі падабалася маладому настаўніку. Ён ладзіў пешыя і веласіпедныя вандроўкі па Драгічыншчыне і па суседніх рэгіёнах Палесся, назіраў за асаблівасцямі маўлення мясцовых жыхароў. Разам з вучнямі шукаў старажытныя стаянкі людзей.

У 1964–1967 гадах Фёдар Клімчук навучаўся на завочным аддзяленні Мінскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута імя М. Горкага (гістарычны факультэт), які паспяхова скончыў.

У 1957 годзе Фёдар Данілавіч наладзіў сувязі з аддзелам дыялекталогіі Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа АН БССР у Мінску. З гэтага часу па спецыяльных праграмах пачаў збіраць дыялектны, фальклорны і этнаграфічны матэрыял. 2 студзеня 1959 года ўпершыню наведаў аддзел дыялекталогіі Інстытута мовазнаўства імя А. А. Патэбні АН УССР у Кіеве. У 1962 годзе наладжаны сувязі і пачалося супрацоўніцтва з Мікітам Ільічом Талстым (праўнук Л. Н. Талстога) і іншымі супрацоўнікамі Інстытута славяназнаўства і балканістыкі АН СССР у Маскве. М. І. Талсты быў кіраўніком шматлікіх навуковых экспедыцый на Палессе, якія ладзіліся з 1962 года.

У 1968–1971 гадах Ф. Д. Клімчук навучаецца ў аспірантуры пры Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа АН БССР. Пасля яе заканчэння працуе ў гэтым інстытуце, у сектары дыялекталогіі (пасля аддзел дыялекталогіі і лінгвагеаграфіі), спачатку на пасадзе малодшага, а з 6 лістапада 1981 года – старшага навуковага супрацоўніка.

Фёдар Данілавіч у 1973 годзе абараніў дысертацыю на тэму «Да лінгвагеаграфіі Заходняга Палесся», яму была прысвоена навуковая ступень кандыдата філалагічных навук.

Ф. Д. Клімчук – аўтар больш чым 200 прац у галіне дыялекталогіі, лінгвагеаграфіі, лексікаграфіі, славістыкі, фальклору, этнагенэзу, глотагенэзу, сацыялінгвістыкі, тапаніміцы. Сярод іх – манаграфія «Гаворкі Заходняга Палесся. Фанетычны нарыс». Праца прысвечана праблеме класіфікацыі гаворак гэтага рэгіёна з фактамі гісторыі. Спецыяльны раздзел прысвечаны апісанню фанетычнай сістэмы чатырох гаворак Драгічыншчыны (вв. Сіманавічы, Заяленне, Папіна, Субаты). Аўтар кніг «Новый завет. Перевод на западнополесский говор» (2010), «Пераклады з твораў Л. М. Талстога на гаворкі Палесся» (2011).

Ф. Д. Клімчук ў складзе аўтарскага калектыву ўдастоены Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь 2000 года ў галіне гуманітарных і сацыяльных навук за цыкл прац «Лексічны атлас беларускіх народных гаворак» (у 5 т.).

Фёдар Данілавіч – унікальны знаўца фальклору Беларускага Палесся, ведае і спявае амаль тысячу песень. Складае вершы, напісаў аповесць “Яныс”, якая выйшла асобным выданнем у 2013 годзе. Напісаныя на традыцыйнай гаворцы жыхароў вёскі Сіманавічы ўяўляюць не толькі мастацкую, але і значную навуковую каштоўнасць. Фёдар Данілавіч працавіты, сціплы, добразычлівы, мэтанакіраваны, ініцыятыўны і выключна спагадлівы чалавек.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2015 г. Драгічынскай цэнтральнай раённай бібліятэкай. Трыфанава Наталля Іванаўна, бібліёграф

аддзела абслугоўвання і інфармацыі

Працы Ф. Д. Клімчука

1. «Жёлтые волосы» и этногенез / Ф. Климчук // Гiстарычная брама. 2010. № 1(25).

2. Очерк древней и средневековой Пинщины / Ф. Климчук // Гiстарычная брама. 2009. № 1. С. 3–23.

3. Дыялектнае ўзмежжа ў Ніжнім Пагарынні / Ф. Клiмчук // Актуальныя праблемы мовазнаўства і лінгваадукацыі : матэрыялы Рэспубліканскай навуковай канферэнцыі да 70-годдзя з дня нараджэння прафесара Галіны Мікалаеўны Малажай. Брэст, 20–21 сакавіка 2008 г. Брэст, 2008. Брэст : БрДУ імя А. С. Пушкіна, 2008. С. 35–37.

4. Гаворкі ў нізоўях ракі Гарынь / Ф. Клімчук // Дыялекталогія і гісторыя беларускай мовы : матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі. Мінск, 15–16 красавіка 2008 г. Мінск : ВТАА «Права і эканоміка», 2008. С. 130–135.

5. Старадаўняя пісьменнасць і палескія гаворкі / Ф. Клiмчук // Беларуская лінгвістыка. Мiнск, 2001. Вып. 50. С. 19–24.

6. Моўная сітуацыя ў Берасцейска-Пінскім Палессі ў ХІХ–ХХ стст. / Ф. Клімчук // Загароддзе-3 : Матэрыялы навукова-краязнаўчай канферэнцыі «Палессе ў ХХ стагоддзі». 1–4 чэрвеня 2000 г., Беласток. Мінск : Тэхналогія, 2001. С. 7–16.

7. Да праблемы Артаніі / Ф. Клiмчук // Славянский мир на пороге третьего тысячелетия : материалы Международной научной конференции. (Гомель, 15–16 мая 2001 г.). Гомель, 2001. С. 203–205.

8. Адлюстраванне мінулага ў народных гаворках Берасцейшчыны / Ф. Клімчук // Загароддзе – 2 : Матэрыялы навукова-краязнаўчай канферэнцыі «Палессе – скрыжаванне культур і часу». 25–27 верасня 1999 г., Пінск. Мінск : Тэхналогія, 2000. С. 114–117.

9. Феномен Палесся / Ф. Клiмчук // Загароддзе-1 : матэрыялы Міждысцыплінарнага навуковага семінара па пытанях даследавання Палесся (Мінск, 19 верасня 1997 г.). Мінск, 1999. С. 5–9.

10. Диалектные типы Полесья на общеславянском фоне / Ф. Климчук // Славянские этюды : сборник к юбилею С. М. Толстой.Москва : Индрик, 1999. С. 214–227.

11. Диалектные типы Полесья / Ф. Климчук // Слово и культура : Памяти Никиты Ильича Толстого.Москва : Индрик, 1998. Т. 1.С. 118–135.

12. Да вытокаў фарміраваньня ўсходнеславянскіх народаў / Ф. Клiмчук // Kryuja-Крыўя, № 1(3). Менск, 1998. С. 100–148.

13. Да праблемы старажытных беларуска-польскіх адносін / Ф. Клiмчук // Беларуска-руска-польскае супастаўляльнае мовазнаўства і літаратуразнаўства : матэрыялы ІV Міжнароднай навуковай канферэнцыі. Віцебск, 1997. Ч. 3. С. 235–236.

14. Старажытнаруская кніжная мова і гаворкі Палесся / Ф. Клімчук // Праблемы адукацыі, навукі, культуры Беларускага Палесся : Матэрыялы навуковай канферэнцыі (22–23 лістапада 1996 г., Мазыр). Мазыр, 1996, ч. 1. С. 53.

15. Некаторыя асаблівасці этнанацыянальнай самасвядомасці заходніх паляшукоў / Ф. Клiмчук // Форум : iнфармацыйна-культурны бюлетэнь. Менск: Эўрафорум, зіма 1995–1996, № 2. С. 11–19.

16. Заходнепалескі этнонім гідуны / Ф. Клiмчук // Беларусь у сістэме трансеўрапейскіх сувязяў у І тысячагоддзі н. э. : тэзісы дакладаў і паведамленняў міжнароднай канферэнцыі. Мінск, 12–15 сакавіка 1996 г. Мінск : НВФ «Vaukalaka», 1996. C. 43–45.

17. Галосны [ü] ў брэсцка-пінскіх гаворках / Ф. Клімчук // Полісся: мова, культура, історія : матеріали міжнародної конференції. Київ, 1996. С. 57–63.

18. Беларусы – нашчадкі банцараўцаў / Ф. Клімчук // Спадчына. 1996. № 1. С. 162–180.

19. Старажытныя ляхі / Ф. Клімчук // Беларуска-руска-польскае супастаўляльнае мовазнаўства і літаратуразнаўства : Матэрыялы Трэцяй міжнароднай навуковай канферэнцыі. 5–7 снежня 1994 г. Віцебск, 1994. Т. 1. С. 119–121.

20. К вопросу об исторической интерпретации диалектных границ Брестско-Пинского Полесья / Ф. Климчук // Греко-славянское духовное единство. Донецк, 1993. С. 168–171.

21. Да пытання аб палеска-арыйскіх (інда-іранскіх) сувязях / Ф. Клiмчук // Арэалогія. Праблемы і дасягненні : тэзісы дакладаў міжнароднай навуковай канферэнцыі. 25–27 траўня 1993 г. Мінск, 1993. С. 34–35.

22. Гомельшчына – прарадзіма этнічных беларусаў : (да пастаноўкі пытання) / Ф. Климчук // Гомельшчына: народная духоўная культура. Дыялекты. Тапанімія : матэрыялы рэгіянальнай навуковай канферэнцыі, прысвечанай 850-годдзю летапіснага ўпамінання Гомеля. Гомель, 1992. С. 21–23.

23. К генезису брестско-пинских говоров / Ф. Климчук // Проблеми української діалектології на сучасному етапі : тези доповідей і повідомлень. Житомир, 1990. С. 49–50.

24. Географическая проекция внутренней формы названия «Полесье» Ф. Климчук // Региональные особенности восточнославянских языков, литератур, фольклора и методы их изучения : тезисы докладов и сообщений ІІІ республ. конференции.Гомель, 1985. Ч. 1. С. 93–96.

25. Этногеографические представления полешуков (Западное Полесье до 1939 г.) / Ф. Климчук // Москва : Наука, 1983. С. 39–41.

26. Гаворкі Заходняга Палесся : фанетычны нарыс / Ф. Клімчук. – Мінск: Навука і тэхніка, 1983. – 128 с.

27. К истории распространения белорусских говоров в юго-восточной Литве / Ф. Климчук // Балто-славянские исследования. Москва : Наука, 1981. С. 214–221.

28. К соотношению диалектных, этнографических и археологических ареалов Брестско-Пинского Полесья / Ф. Климчук // Проблемы картографирования в языкознании и этнографии. Ленинград: Наука, 1974. С. 160–166.

Аб жыцці і дзейнасці Ф. Д. Клімчука

1. Міхайлаў, П. А. Даследчык палескіх скарбаў Фёдар Клімчук / Павел Міхайлаў // Роднае слова. 2015. № 2. С. 38–40.

2. Климчук Фёдор Данилович / П. А. Михайлов // Республика Беларусь : энциклопедия : в 7 т. Минск, 2007. Т. 4. С. 82.

3. Трухан, Т. М. Фёдар Данілавіч Клімчук (Да 70-годдзя з дня нараджэння) / Т. М. Трухан // Белорусская лингвистика. Минск : Белорусская наука, 2005. Вып. 55. С. 111–113.

4. Антропов, Н. П. К юбилею Ф. Д. Климчука. Фёдор Данилович Климчук – патриот и исследователь Полесья / Н. П. Антропов // Живая старина / Государственный республиканский центр русского фольклора. Москва, 2005. Вып. 3. С. 47–48.

5. Клімчук Фёдар Данілавіч // Памяць. Драгічынскі раён : гіст.-дакум. хроніка. Мінск : БЕЛТА. 1997. С. 430.

6. Кунцэвіч, Л. П. Фёдар Данілавіч Клімчук (Да 60-годдзя з дня нараджэння) / Л. П. Кунцэвіч // Белорусская лингвистика. Минск: Наука и техника, 1996. Вып. 45. С. 74.

7. Фёдар Клімчук: «Памруць гаворкі – мова стане мёртвай…» [Электронный ресурс]. Режим доступа: http://www.vb.by/society/science/14129.html