У сярэдзіне XVIII ст. ў Бярэсці пачынаецца развіццё прамысловай вытворчасці. Гэта здарылася дзякуючы рэформам графа Антонія Тызенгаўза (1733–1785), палітычнага і грамадскага дзеяча, аднаго з уплывовых фінансістаў свайго часу. Ён паходзіў са шляхецкага роду, які меў нямецкія карані. Антоній Тызенгаўз займаў пасады падскарбія ВКЛ, гродзенскага старасты, адміністратара каралеўскіх эканомій у ВКЛ. Ён вёў перапіску з Жан-Жакам Русо, быў сябрам дзяцінства апошняга караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага. Цэнтрам дзейнасці А. Тызенгаўза былі гарады Гродна і Паставы.
На сойме 1764 года было прынята рашэнне перадаць каралеўскія эканоміі ў дзяржаўнае кіраванне. Падскарбій ВКЛ Антоній Тызенгаўз у 1765 годзе правёў у іх аграрную рэформу. Але самай значнай яго справай з’яўляецца запуск многіх мануфактур, якія ён будаваў галоўным чынам у Гародні, а таксама ў іншых гарадах.
У сувязі з гэтым у Бярэці ў 1770 годзе адкрываецца каралеўская суконная мануфактура, якая мела 7 ткацкіх станкоў і 12 калаўротаў. Мануфактура – форма вытворчасці, заснаваная на падзеле працы і ручной рамесніцкай тэхніцы. На брэсцкай мануфактуры працавала каля 20-ці чалавек. Працоўны дзень працягваўся 12 гадзін, працавалі шэсць дзён на тыдзень.
Аднак увядзенне мануфактур на крэдыце, неэканамічнае выкарыстанне сыравіны, высокія прадажныя цэны і як вынік слабы збыт прадукцыі, адсутнасць закінаўленасці майстроў і рабочых, неэфектыўнасць прыгоннай працы прывялі да заняпаду прадпрыемстваў А. Тызенгаўза. Правал «эканамічнага цуду» А. Тызенгаўза прывёў да адхілення яго ад кіравання эканоміямі ў 1780 годзе. Усе яго мануфактуры пад Гародняй, якія ён ствараў на працягу 15-ці гадоў, былі ліквідаваны за некалькі дзён.
У сувязі з цяжкасцямі збыту тканін, зняццем А. Тызенгаўза з пасады падскабія і наглядам за мануфактурамі ў 1780-х гадах каралеўская суконная мануфактура ў Бярэсці была зачынена.
Матэрыял падрыхтаваны ў 2015 г. Брэсцкай цэнтральнай гарадской бібліятэкай імя А. С. Пушкіна. Юркевіч Жанна Валер’еўна, загадчыца інфармацыйна-бібліяграфічнага аддзела
-
Мануфактуры // Вялікае княства Літоўскае : энцыклапедыя : у 2 т. 2-е выд. Мінск, 2007. Т. 2. С. 271.
-
Мануфактуры // Брест : энциклопедический справочник. Минск, 1987. С. 255.
-
Блеск и горечь веков // Брест. На перекрёстке дорог и эпох : [1019–2009]. Брест. 2009. С. 54–89. – Из содерж. : [суконная мануфактура]. – С. 85.
-
Тызенгаўз Антоній ; Тызенгаўза рэформа // Вялікае княства Літоўскае : энцыклапедыя : у 2 т. 2-е выд. Мінск, 2007. Т. 2. С. 677–679.
-
Гардзееў, Ю. Рамантык эпохі асветніцтва. Антон Тызенгаўз / Юры Гардзееў. – Мінск : Тэхналогiя, 2008. – 67с. – ( Нашы славутыя землякi).
-
Чаропка, В. Падзенне рэфарматара. Антоній Тызенгаўз // Чаропка, В. Лёсы ў гісторыі / Вітаўт Чаропка. Мінск, 2005. C. 339–348.