Панядзелак, 16 Красавік 2012 09:50

4 сакавiка 2012 г. – 80 гадоў з дня нараджэння Рышарда Капусцiнскага (1932, Пінск – 2007), пісьменніка, журналіста

Рышард Капусцiнскi нарадзiўся 4 сакавiка 1932 г. у Пiнску, якi ўваходзiў у той час у склад Польшчы. Яго бацькi Марыя Бабко i Юзаф Капусцiнскi былi настаўнiкамi польскай пачатковай школы. Да сённяшняга дня захаваўся дом (вул. Суворава, 43), дзе з’явiўся на свет будучы сусветна вядомы публiцыст, аўтар цiкавых рэпартажаў з розных куточкаў Зямлi, вядомы пiсьменнiк i паэт.

{gcontent}Пасля 1940 года сям’я Капусцiнскiх жыла ў Польшчы.

Пiсаць пачаў рана: у 17 год апублiкаваў у газеце свой першы допiс. Па адукацыi гiсторык, па роду заняткаў – журналiст. Упершыню паехаў за мяжу – у Iндыю ў 1956 г. Для журналiсцкiх вандровак Р. Капусцiнскi выбiраў пераважна дзяржавы “трэцяга свету”. Яго артыкулы з Конга, Анголы, Эфiопii i iншых краiн прынеслi польскаму журналiсту заслужанае званне “кароль рэпартажу”. Сусветную славу Р. Капусцiнскаму прынеслi кнiгi “Яшчэ адзiн дзень жыцця” (1976), “Цар” (1978), “Шах iн шах” (1982), “Футбольная вайна”. Ён прызнаны лепшым польскiм журналiстам ХХ стагоддзя. Пiсьменнiк двойчы намiнаваўся на суiсканне Нобелеўскай прэмii.

Праводзячы гады за мяжой сваёй айчыны, Р. Капусцiнскi не заставаўся ў баку ад падзей, што там адбывалiся. У адзiн з самых драматычных момантаў гiсторыi Польшчы – у жнiўнi 1980 г., калi на Балтыйскiм узбярэжжы пачалiся масавыя акцыi пратэсту i ўпершыню голасна заявiла аб сабе “Салiдарнасць”, – ён iмчыць туды, да бастуючых рабочых Гданьскай суднаверфi. У штотыднёвiку “Культура” друкавалiся яго рэпартажы, канстатуючыя i вiтаючыя нараджэнне новай Польшчы.

У 1989–91 гг. Р. Капусцiнскi атрымлiвае магчымасць здейснiць вандроўку па адной з магутнейшых iмперый – СССР. Вынiкам плённага журналiсцкага падарожжа даўжынёю больш за 60 тысяч кiламетраў стала з’яўленне кнiгi “Iмперыя”, якая перавыдавалася ў Еўропе каля 20 разоў.

Апрача журналiсцкiх рэпартажаў i кнiг-хронiк, Р. Капусцiнскi паспяхова асвоiў i iншыя мастацкiя жанры. У Польшчы выдадзены два яго паэтычныя зборнiкi. Па яго сцэнарыях ажыццявiлi пастаноўкi п’ес тэатры Польшчы, Канады, Нарвегii, Галандыi i iншых краiн. Зарэкамендаваў сябе i як адмысловы фатограф. Яго фотавыставы прайшлi як на радзiме, так i ў Венгрыi, Балгарыi. Сваiм багатым вопытам i ведамi па гiсторыi i культуры краiн Афрыкi, Акеанii i Амерыкi Р. Капусцiнскi дзялiўся са студэнтамi ўнiверсiтэтаў Варшавы, ЗША, Англii, Iндыi, Венесуэлы.

У чэрвенi 1997 г. Р. Капусцiнскi разам з журналiсткай Андэрс Будэгорд наведаў сваю малую радзiму горад Пiнск. Прайшоў па знаёмых вулiцах, зайшоў у свой былы дом. Аб гэтам падарожжы з’явiўся рэпартаж, якi на беларускай мове апублiкаваны ў часопiсе “Дзеяслоў” (2008. № 4).

Памёр Рышард Капусцiнскi 23 студзеня 2007 г. У вераснi таго ж года ў Пiнску на доме, дзе жыў знакамiты пiнчук, устаноўлена мемарыяльная дошка ў яго гонар.

Сустракаюцца розныя варыянты напiсання прозвiшча на беларускай мове: Капусьцiнскi, Капусцiнскi; на рускай мове: Капустинский, Капущинский.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2012 г. Брэсцкай абласной бiблiятэкай iмя М. Горкага. Сухапар Уладзiмiр Васiльевiч, гал. бiблiёграф аддзела краязнаўчай лiтаратуры i бiблiяграфii

{/gcontent}

Творы Р. Капусцiнскага

  1. Iмперыя / Р. Капусцiнскi. Мiнск : Логiнаў, 2009. 343 с. (Кнiгарня «Наша Нiва»).
  2. Iмпэрыя; Падарожжы з Герадотам : выбр. тв. / Р. Капусьцiнскi. Мiнск : Логiнаў, 2009. 168 с. (Кнiгарня «Наша нiва»).
  3. Шахiншах / Р. Капусьцiнскi // Дзеяслоў. 2009. № 5. С. 175–220; № 6. С. 153–195.
  4. Вяртанене = Возвращение : вершы / Р. Капусцiнскi; пер. з пол. А. Шушко, В. Грышкаўца. Мiнск : Лiтаратура i мастацтва, 2007. 111 с.
  5. Попытка поймать неуловимое : [стихи] / Рышард Капустинский; пер. В. Гришковца // Нёман. 2007. № 8. С. 110–113.
  6. Император. Шахиншах / Р. Капущинский; пер. с пол. С. И. Лорина. Москва : Европейские издания, 2007.
  7. Чёрное дерево / Р. Капущинский. Москва : МИК, 2002.
  8. Imperium / Ryszard Kapuściński. Warsazawa : Czytelnik, 2005. 335 s.
  9. Heban / Ryszard Kapuściński. Warsazawa : Czytelnik, 2003. 343 s.
  10. Lapidaria : [записки 1980–1996 гг.] / Ryszard Kapuściński. Warsazawa : Czytelnik, 2002. 503 s.
  11. Lapidarium IV : [путевые записки 2000–2002 гг.] / Ryszard Kapuściński. Warsazawa : Czytelnik, 2002. 135 s.
  12. Lapidaria V : [путевые заметки] / Ryszard Kapuściński. Warsazawa : Czytelnik, 2002. 128 s.
  13. Cesarz / Ryszard Kapuściński. Warsazawa : Czytelnik, 2001. 185 s.

 

Абжыццi i творчасцi Р. Капусцiнскага 

  1. Domoslawski, A. Kapuściński non-fiction / Artur Domoslawski. Warsazawa : Swiat ksiźki, 2010. 606 s., fotogr.
  2. РышардКапусцiнскi // Лiтаратурная карта Берасцейшчыны / укл. А. Крэйдзiч. Брэст : ААТ «Брэсцкая друкарня», 2008. С. 459–461.
  3. Михеев, А. Информация к размышлению. Non-fiction с Алексеем Михеевым / А. Михеев // Иностранная литература. 2011. № 10. С. 276–278. О книгах-биографиях Р. Капущинского.
  4. Михеев, А. Информация к размышлению. Non-fiction с Алексеем Михеевым / А. Михеев // Иностранная литература. 2009. № 3. С. 292–295. О книге Р. Капущинского «Путешествия с Геродотом».
  5. Костырко, С. Феномен Рышарда Капущинского / Сергей Костырко // Иностранная литература. 2008. № 6. С. 268–272. О книге Р. Капущинского «Император. Шахиншах».
  6. Ротфельд, А. Рышард Капустинский – исключительный факт мировой литературы / Адам Ротфельд // Новая Польша. 2007. № 2. С. 7–8.
  7. Шавлякова, И. Рышард Капустинский. Вяртанне = Возвращение : стихи // Всемирная литература. 2007. № 6. С. 201–203.
  8. Бугаёў, Д. Пасямротнае вяртанне на радзiму // Полымя. 2008. № 3. С. 174–178. Пра кнiгу вершаў Р. Капусцiнскага «Вяртанне».
  9. Кривецкий, Л. Возвращение Рышарда Капустинского / Леонид Кривецкий // Нёман. 2008. № 4. С. 190. О книге стихов Р. Капустинского «Вяртанне».
  10. Щигел, М. Капустинский – крупнейший польский репортер / Мариуш Щигел // Новая Польша. 2007. № 2. С. 5–6.
  11. Демид, И. Гений, чувствовавший новость / Инна Демид // Вечерний Брест. 2007. 2 февр. С. 6.
  12. Старосельская, К. Фрагменты мозаики : [памяти пол. писателя, поэта, публициста Рышарда Капущинского] / Ксения Старосельская // Книжное обозрение. 2007. 5–11 февр. (№ 5). С. 17.
  13. Ермонский, А. …И Африка нам не нужна? / А. Ермонский // Иностранная литература. 2003. № 5. С. 277–280. О книге Р. Капущинского «Чёрное дерево».
  14. Старосельская, К. Мир по Капущинскому / Ксения Старосельская // Знамя. 2003. № 6. С. 228–231. О книге Р. Капущинского «Чёрное дерево».
  15. Ильенков, В. Приглашение в мир без горизонтов / Вячеслав Ильенков // Пiнскi веснiк. 2010. 4 чэрв. С. 10. О выставке «Паэт рэпартажу» в Музее Белорусского Полесья.
  16. Куницкий, П. Поэт репортажа / Павел Куницкий // Вечерний Брест. 2010. 28 мая. О выставке, посвященной Р. Капустинскому, в Музее Белорусского Полесья.
  17. Андреева, Н. Просто писатель и журналист / Надежда Андреева // Мясцовы час (Пiнск). 2007. 27 верас. С. 3. Об открытии мемориальной доски Р. Капустинскому в Пинске.
  18. Гришковец, В. Свидетель 27-ми революций / Валерий Гришковец // Заря. 2007. 10 марта. С. 7.
  19. Иванова, И. Долгая дорога домой / И. Иванова, П. Куницкий // Вечерний Брест. 2007. 9 марта. С. 6.
  20. Ярошук, В. Великий поляк из Пинска / В. Ярошук // Мясцовы час (Пiнск). 2007. 8 сак. С. 2.
  21. Демид, И. Упражнения для памяти / Инна Демид // Вечерний Брест. 2005. 2 марта. С. 3.
  1. Будэгорд, А. Падарожжа з Рышардам Капусьцiнскiм [у Пiнск у чэрвенi 1997 г.] / Андэрс Будэгорд; фота Марыi Сёдэрберг // Дзеяслоў. 2008. № 4 (35). С. 189–204.

Дадатковая інфармацыя

Чытаць 3400 разоў Апошняя змена Пятніца, 07 Жнівень 2020 11:33
Апублікавана ў Спадчына
вярнуцца да пачатку